Oralna i intravenska sedacija

Provereno rešenje za strah od zubara

Tokom proteklih nekoliko godina sedacija je postala sve manje izuzetak, a sve više pravilo kada je reč o komplikovanijim zahvatima u našoj ordinaciji. Na takav razvoj prakse najviše su uticali zahtevi pacijenata, jer je za pacijenta na prvom mestu uvek odstustvo bola, dok je lekaru na prvom mestu responsivnost pacijenta.

Šta je sedacija?

Sedacija podrazumeva svako ciljano smanjenje osećaja bola ili neprijatnosti tokom medicinskog zahvata. Sedacija se postiže na najrazličitije načine, uključujući inhalaciju, injekcije i tablete. Zavisno od potreba, anestezija može biti lokalana (mali deo tela), regionalna (recimo epiduralna prilikom porođaja) ili potpuna, kada je pacijent u snu i ne oseća bol bilo gde u telu. Po stepenu intenziteta, sedacija može biti minimalna (kada pacijent i dalje odgovara na sva pitanja), umerena (kada kratko odgovara na jednostavna pitanja), duboka (kada samo na glasna, ponovljena pitanja može da pruži kratak odgovor) i generalna (kada je pacijent potpuno u snu).

Razlika između sedacije, anelgezije, antestezije i opšte anestezije

Iako se terminima sedacija i anestezija često daje isto značenje, postoji razlika između sedacije i anestezije, a posebno između sedacije i generalne anestezije. Jednostavno rečeno, razlika je u sledećem:

• Sedacija je stanje u kome je reakcija pacijenta na uticaje i nadražaje smanjena, od blage sedacije, kada je pacijent samo veoma opušten, do potpune sedacije u kojoj pacijent ne reaguje na bilo kakav spoljašnji uticaj ili bol;
• Anelgezija je odsutstvo reakcije na bol, koja takođe može biti manje ili više izraežena. Anelgezija je uvek deo sedacija, jer osoba pod sedacijom oseća manji bol, ali može postojati i bez sedacije, na primer lokalna anestezija kod zubara, kada pacijent i dalje savršeno interaktuje sa lekarima, ali ne oseća bol na određenom mestu;
• Anestezija je opšti pojam koji uvek podrazumeva neki oblik anelgezije i može i ne mora podrazumevati neki oblik sedacije;
• Generalna anestezija, koja se daje samo u bolnicama, podrzaumeva potpunu sedaciju i podpunu anelgeziju, kao i propratne efekete, kao što je amnezija.

U našoj ordinaciji pacijent dobija intravensku sedaciju, koja ima mnoge elemente opšte anestezije, ali bez rizika koji opšta anestezija nosi.

Oralna sedacija

Prilikom sedacije koja se postiže tabletama, odnosno oralno, nije potrebna priprema niti prisustvo anesteziologa. Pacijent dobija 1-2 tablete sedativa (Leksilijum, Bensedin i slično), jedan sat pre intervencije, što pomaže da se pacijent psihološki opusti i lakše podnese bilo koju stomatološku intervenciju. Ovako umiren pacijent nije nervozan prilikom zahvata, što olakšava u određenoj meri i posao stomatologu. Uz oralnu sedaciju obavezno se daje lokalna anestezija, kao kod svakog stomatološkog zahvata, a ovakav vid sedacije je najpraktičniji za manje intervencije, kao i kod pacijenata koji teško podnose duge zahvate i imaju strah od zubara. Zbog toga oralna sedacija i jeste prevashodno psihološki instrument, dok intravenska sedacija istovremeno ima tu finkciju ali i klasičnu funkciju sedacije – delimično ili potpuno uspavljivanje pacijenta kako ne bi osetio nikakav bol.

Intravenska sedacija

Intravenska sedacija se postiže uz pomoć anesteziologa. Ovakav vid sedacije se savetuje za veće hirurške i impalntološke intervencije, kao i za brušenje većeg broja zuba prilikom ugradnje vinira i izrade mostova. Intravenska sedacija počinje uzimanjem anamneze pacijenta, odnosno detaljnim razgovorom anesteziologa i pacijenta o zdravstvenom stanju pacijenta. Intravenskim putem pacijent se uvodi u sedaciju oko 15 minuta pre same hirurške intervencije. Pacijentu se zatim daje lokalna anestezija i započinje se intervencija. Pacijent je sve vreme u polu-svesnom tj. polu-budnom stanju. Polu-budno stanje je uvek preči izbor u odnosu na totalno uspavljivanje jer omogućava komunikaciju između pacijenta i stomatologa/anesteziologa.

Razgovor o sedaciji na Facebook Live. Pratite naš FB profil i pridružite nam se u sledećoj live emisiji.

Pacijent će po završetku zahvata, koji može trajati po nekoliko sati, imati veoma malo ili nimalo sećanja u vezi zahvata, počevši od momenta kada je primio sedativ. Ovo je veoma važno za anksiozne pacijente kojima bi zahvat kod koga je primenjena samo lokalna anestezija mogao da se ureže u sećanje. Budući da je anesteziolog uz pacijenta tokom kompletnog zahvata, on konstantno dozira prisustvo sedativa, tako da po potrebi može pacijenta da stavi u stanje potpune uspavanosti ili da ga vrati u polubudno stanje. Tokom same intravenske sedacije pacijent dobija i jake lekove protiv bolova, otoka, kao i antibiotike, što znači da po okončanju zahvata pacijentu neće biti potrebni dodatni medikamenti.

Trajanje i cena sedacije

Posle sedacije, pacijent je u većini slučajeva blago dezorjentisan, zbog čega je potrebno obezbediti pratnju prilikom odlaska iz ordinacije. Neki pacijenti će tokom prva 24 sata posle zahvata pod sedacijom osetiti popuštanje pažnje, dezorijentisanost ili druge manje mentalne poteškoće, mada nas veliki broj pacijenata sutradan obaveštava da nisu imali apsolutno nikakve poteškoće. To uglavnom važi za pacijenate koji su fizički snažni ili su naviknuti u određenoj meri na sedative. Ipak, koliko god da se pacijent oseća dobro, tokom ta 24 sata ne sme upravljati motornim vozilom. Obe vrste sedacije su apsolutno bezbedne, mada je, kao što smo napomenuli, za sprovođenje intravenske sedacije potrebno „zeleno svetlo“ anesteziologa, koji će proceniti da li je pacijent dovoljno zdrav da prođe bezbedno kroz intravensku sedaciju.

Pogledajte svedočenje pacijentkinje koja je želela da ugradi implante ali je imala znatan strah od zubara. Njena iskustva sa intravenstkom sedacijom su vrlo pozitivna.